Roman Hakkında Birkaç Söz
Bu kısa tarihsel roman, Korona Virus Salgını’nda evden çıkmanın yasaklandığı aylar içinde yazıldı. Daha doğrusu 2010’da yazmış olduğum Tanrının İstifası (Geri Dön Telipinu) tiyatro oyunumu romana dönüştürdüm. Kuşkusuz sahnelerde sergilenen olaylar, sözel anlatılar alt başlıklar altında genişletildi. Bazı replikler öyküleşti, tasarlanan sahne dekorları uzun betimlemelere dönüştürüldü. Ancak oyunun özünde herhangi bir değişiklik yapılmadı, daha da belirgin duruma yükseldi. Zamanın inanç anlayışı doğrultusunda tanrılarla insanlar içiçe anlatıldı, betimlendi. 2012 yılında İstanbul’da Çağdaş Tiyatro Yazarları ve Çevirmenler Derneği’nin çıkardığı DRAMATİK Dergisinin 2. sayısında yayılanan “Oyun Yazarı İyi Bir Araştırmacı, Keskin Gözlü Bir Gözlemci ve Derinlere İnen Bir Sorgulayıcı Olmalıdır” başlığını taşıyan yazımda oyunu şöyle tanımlamıştım:

“İ.Ö. 14.yy.da Hitit Labarna’sı (Kralı) Şuppiluliuma döneminde, Hititlerle Mısırlılar arasında dünya barışı yaratacak bir fırsatın kaçırılmasından esinlenerek yazdım. İki ülkenin Tanrılarının ortak toplantılarında alınan evrensel barışı sağlama kararını, Hitit tarım ve bereket tanrısı Telipinu ile Mısır akıl ve bilgelik tanrısı Toth aracılığıyla insanlığa kabul ettirme çabalarıyla gelişiyor oyun. Tanrıların olağanüstü gücüyle(!) günümüze de göndermelerde bulundum her fırsatta. Bu iki tanrı tüm çabalarına rağmen, antikitenin olağan sayılan savaş halini barışa çevirmeyi başaramazlar. Sonunda öfkeye kapılan Telipinu tanrılıktan istifa edip izini kaybettirir. Bunun üzerine hem tanrılar hem de insanlık dünyası korkunç bir felaketin içine düşer ve yokolmak üzeredir. Sonunda bir balarısı Telipinu’yu bulur ve evren kurtulur, eski durum devam eder. Bu kayboluş bir Hitit tabletinde Telipinu duası olarak günümüze kalmıştır. Ancak Telepinu’nun öfkelenip kaybolmasına neden olan olayı anlatan bölüm kırık olduğundan, bu nedeni bulma kaygısı bana düşmüştü: Şuppiluliuma döneminin tarihsel olaylarını ve Mısır-Hitit tanrıları Pantheon’unu inceleyerek; Telipinu’nun tanrılıktan istifa edip (!) kaybolmasına bir neden yaratıp onu işlemek istedim oyunda. Bu yüzden 3 yıl boyunca Hitit ve Mısır tarihi, mitolojisi ve arkeolojisine ilişkin çok sayıda eser ve makale inceleyerek oyunu kotardım. 2009’un Eylül’ünde Londra’da yazmaya başlayıp, 17 Şubat 2010’da Almanya/Hannover’de bir dostumun evinde bitirdim…”

Çünkü tarihsel oyunlar da, roman da masa başında sadece hayal dünyasına girerek öyle çala-kalem yazılmıyor...

İsmail Kaygusuz

Şubat 2021, Malatya

Devamını oku...

Oku, bilgilen, fikir sahibi ol; zihninve gönül dünyan zenginleşsin! Ürettiğimiz bilgiler özgür, özgün ve karşılıksızdır.
Alıntı yap, indir, adımı silip sahiplenmeden kayıt altına al ve yakınlarınla dostlarınla paylaş!

Dr. Ismail Kaygusuz

UZAK İKİZLER

J ve J

İsmail Kaygusuz

Prologos  Paris 1985, Boulvard Saint Jaques’ da Bir Kafe

Fransa’nın, hatta Dünyanın en eski Üniversitelerinden olan College de France ve  Sorbone Üniversitesi’nin bulunduğu Saint Jaques Bulvarı üzerinde bir kafede oturuyordu Mustafa Kara. Öğle sonu,  bara yakın bir masada birasını içmekte. Kafe tenhaydı. Barın bir köşesinde şarabını yudumlayan bir müşteriyle iki garson arada bir gülmeleri duyulan hararetli bir muhabbet içindeydiler. Müzik dolabında Mireille Mathieu’nun “Je suis seul ce soir”(Bu akşam yalnızım) şarkısı çalıyor hafiften. Kırkın içinde yakışıklı denilebilecek yüz ve görünüme sahip, edebiyat alanında birşeyler başarmanın peşinde olan Mustafa Kara’nın önünde birkaç kitap, bir açık defter bulunuyor ve deftere düşünceli düşünceli bir şeyler yazmaktaydı.  Arada bir saatına bakmasından birini beklediği anlaşılıyor. Doğru; yaklaşık bir yıldır birlikte yaşadığı ve geleceğinin kadını olarak baktığı, kendisinden dokuz kaş küçük, boyu ise 3cm kendisinden uzun Fransız sevgilisini bekliyordu. Bir yıllık Fransız bursuyla gelmiş ve College de France’da mesleği üzerinde araştırmalar yaptıktan sonra da geri dönmeyip burada kalmaya karara vermiş olan Mustafa bu Kahve’nin müdavimiydi. Öğle saatlarında geldiğinde ne yiyip içtiğini iyi biliyor ve o istemeden, getirip önüne koyuyorlardı. Garsonlardan biri Mustafa’nın bira bardağının boşaldığının farkına varmış, o yazılarıyla meşgulken Cafée Noire’ı-sütsüz sade kahvesini önüne koymuştu bile.

Mustafa saatına yeniden baktı ve kendikendine söylendi:

“ Saat tam onikide burada buluşmaya karar vermiştik; Marie Kate neden hâlâ gelmedi? Oysa saat yarım oldu! Birlikte önemli bir yere gidecektik. Acaba ana-babasının birlikteliğimizi görmek için birkaç gün sonra yapacakları ziyareti yarına mı almışlardı? Hazırlık yapması için belki de gelmiyecek. Ama Kafenin telefon numarasını biliyor, arayıp söylemesi gerekirdi. Ben de eve dönüp kendisine yardım ederdim..”

Bu son cümleleri mırıltı halinde söylerken, ister istemez dudaklarında bir gülümseme belirdi. Devrimciler arasında moda olan kalın Stalin bıyıkları bu kendi kendine gülümsemeyi kapatıyor, yüzüne bakan kimse bile farkına varamazdı. Aklına  dün akşam Marie Kate’in söylemiş oldukları gelmişti. Marie Kate anasıyla babasının kendilerini ziyerete geleceklerini haber verirken şunları söylemişti:

“ Bak Mustafa, şimdi söyleyeceklerimi iyi dinle: İki gün sonra anamla babam bizi ziyarete gelecekler. On aydan beri birlikte olduğumuzu biliyorlar, ama bir kez bile ‘arkadaşını getir tanışalım’ demediler. Ne de on aydır tek kızları olan bana uğramadılar; herhalde Musevi ve katolik karışımı ailede bir de müslüman görmek istemiyorlardı. Oysa ben her onları ziyaret ettiğimde hep senden sözediyor; çalışmalarını, araştırmalarını, başarılarını ve amaçlarını anlatıyordum. Bugün birden karar vermişler ve Cuma günü bize geleceklerini söylediler. Az önce sana, tek kızlarıyım dedim, ama benim ebeveynimin, bir oğlu -kardeşim Patrick’le tanışmıştın- ve bir de benden küçük kızları var; adı Ülin...”   

 Mustafa şaşkınlıkla sorduydu:

“ Neden şimdiye dek söylemedin ve tanıştırmadın? Yoksa kendisiyle  konuşmuyor musun?”

Marie Kate gülerek anlatmıştı:

“ Aslında Ülin ikinci kızkardeşim! Birincisi beş yıl kadar önce öldüğünde, babam Jaqueliene halamı telefonda ağlayarak ‘kızım öldü’ diye anlatmış. Kadıncağız hüngür hüngür ağlarken, tasadüfen yarım saat sonra ben kendisini aramıştım. Kadın şaşırdı;  meğer benim öldüğümü  sanmış. Anlayacağın babamın çok sevdiği köpeği ölmüştü. Şimdiki köpeği Ülin’i ikinci kızı yerine   koydu. Senden isteğim; eve geldiklerinde Ülin’le yakından ilgilenmen ve onu okşayıp sevmendir.  Kısacası Ülin senden hoşlanır ve seninle oynarsa aileye kabul edildin, demektir...”

Mustafa Kara oturduğu yerde bu olayı anımsayarak gülümsemişti. O konuşmalar belleğinde bir tur atınca, yüksek sesle söylenmekten kendini alamadı: 

“ Demek ki Marie Kate’in Rouillon ailesine kabul edilmem, Ülin köpeğin benden hoşlanmasına, bir bakıma onun insafına kalmış!”

 Saat 1 olmak üzereydi. Mustafa Kara  artık sinirlenmeye başladı. Çünkü saat 1.30’da Abidin Dino’nun Pompidou Sanat Merkezi’ndeki resim sergisine birlikte gideceklerdi. Saat 1 ile 2 arasında kendisi de sergi salonunda bulunacaktı; belki biraz sohbet eder, bilgilenirdi. Üstelik bizzat serginin açılış tarihini, “ açılış kokteyline gel, davetlimsin” diyerek kendisi söylemişti. Bunları içinden geçirirken, bu kez onları evlerinde ziyaret ettiği günü anımsadı:

Musatafa Kara Yunus Emre (1240-1320) üzerinde bir makale hazırlıyordu. Yunus’un Bizans mistikleriyle etkileşimini kanıtlamaya ve Bizans Grekçesini bilip bilmediğini anlamaya çalışıyordu. Bu konularda yoğunlaşmıştı ki, İblis üzerine yazdığı uzun bir şiirini okuyup açıklamaya çalışırken, Yunus’un bir beyitinde Bizans takvimi yöntemiyle tarih düştüğünü farketti. Kuşkusuz bu farkındalık, Mustafa’nın meslek gereği olarak takvim ve antik yazıtları tarihleme hakkındaki geniş bilgisinden kaynaklanıyordu. Beyit’te verilen rakamları toplayıp, ondan Bizans yaratılış yılı rakamını çıkarınca 1291-2 tarihinde Yunus’un, 50 yaşlarındayken bu şiiri yazmış olduğu ortaya çıkıyordu. Yunus’ın Bizans takvim sisteminden haberli olması ve birçok şirindeki dönemin Nikaia (İznik)’da yaşayan Bizans mistik bilge ve tarihçilerinden esinlenme bazı tasavvufi düşünceleri onun Bizans Yunancası’nı bildiğinin-konuştuğunun kanıtları olabilirdi. İşte bu bilgi ve varsayımlarını paylaşmak ve tartışmak için, Yunus’un tasavvufi şiirlerinin bazılarını Fransızca’ya çevirip yayınlamış olan Güzin Dino hanımefendiyi telefonla arayıp randevu aldı. Kendisi “Yunus üzerinde benden fazla Abidin’le tartışıp konuşmanız daha yararlı olur sizin için. O, Yunus’u benden çok daha iyi bilir” diyerek evlerine davet etti. Ancak kocasına hangi nedenden ötürü kendilerini ziyarete gelmek istediğini söylememiş olacak ki, kendisiyle söyleşi yapmaya gelen bir gazeteci sanarak, hal-hatırdan sonra Mustafa tam konuya girecekken, Abidin Dino’nun ciddi bir biçimde ilk sözü “sakın bana, ‘Abidin mutluluğun resmini yapabildin mi?’diye sorma!” olmuştu. Anlaşılıyordu ki, kendisiyle tanışmaya, konuşmaya veya söyleşi yapmaya gelenler hep; Nazım’ın bir şiirindeki ona hitaben söylediği “ mutluluğun resmini yapabilir misin Abidin?” dizesini anımsatarak, ‘mutluluğun resmini’ görmek istemiş ve kendisini bıktırmışlardı. Mustafa “hayır efendim ben sizinle ‘bizim Yunusu’ konuşmak; bazı yeni bilgileri ve düşüncelerimi paylaşarak, görüşlerinizi almak istiyorum”deyince, büyük üstad derin bir nefes alıp rahatladı. Ondan sonra tatlı tatlı konuşup tartışmışlardı Güzin hanımın ikram ettiği çayı içerken. Mustafa bütün bunları kafasından geçirip zaman dolduruken, doğrusu suratı da asıktı.

Devamını oku...  

Oku, bilgilen, fikir sahibi ol; zihninve gönül dünyan zenginleşsin! Ürettiğimiz bilgiler özgür, özgün ve karşılıksızdır.

Alıntı yap, indir, adımı silip sahiplenmeden kayıt altına al ve yakınlarınla dostlarınla paylaş!

Dr. Ismail Kaygusuz

CAŞ

IĞDIR’IN ÜÇ ALMASI

İsmail Kaygusuz

Nisan 2013,  Bornova’da Iğdırlı İki Genç   

Murat tam yeni kiraladığı evin bulunduğu sokağa girmişti. Nisan ayının ortalarıydı; birkaç gündür yağmakta olan yağmurlar kesilmiş, dünden beri bahar güneşi adeta havayı ısıtıyordu. Mahalleye iki ay önce taşınmışlardı. Fakülte binalarının bazılarına yürüyerek derslerine gidip gelebiliyordu, bu yüzden çok memnundu. Mahalle kasabının önünden geçerken vitrine baktığında, canlı gibi duran bir beyaz kuzu dikkatini çekti. Yaklaşıp içeriye doğru bir göz attı. Birkaç müşteriyle ilgilenmekte olan kasap kendisini görmemişti. Bu Eğinli (Kemaliye) yaşlı kasapla iki gün önce tanışmış, Elazığ’ın köylerinden olduğunu söyleyerek hemşehri ayağından dostluk kurmayı denemişti. Demek o zaman farkına varmadıydı bu içi saman  doldurulmuş  kuzu postundan modelin. Kasap dükkânının taze kuzu eti reklamını yapan doldurulmuş kuzuya baktıkça, sanki canlıymışçasına meleyerek üzerine geliyormuş gibi geldi bir an için. Tam bir yıl öncesini anımsadı: Iğdır’da, Fate ile onların büyük davar ağılında  buluşmuşlardı. Ağıla girdiğinde Fate kapıya arkası dönüktü. Berivan’la Zelal’ı göndermiş; kaza geçirdikleri için birer bacağı sarılı iki beyaz kuzuya yem veriyordu. Kuzulardan biri yavaşça kapıyı açan Murat’ı görmüş meleyerek ona doğru koşmaktaydı. Bunun farkına varan Fate hemen döndüğü için, Murat’ın kendisine arkadan sarılmasına engel olmuştu.

Murat kendikendine gülerek yoluna devam etti. Onu dudaklarından öpmeye çalıştığında kendisini şiddetle iterek, “dudaktan öpmek nikâhtan sonra” diye nasıl da serzenişte bulunduydu yani! Düşünüyordu da; bu bir yıl içinde neler olmuştu, neler neler!

Ege Üniversitsi Ziraat Fakültesinin sınavını kazanarak, şimdi okuduğu Bölüm’ün puvanını tutturmuş olan Murat, geçen yıl Temmuz’un ikinci haftasında Iğdır’dan İzmir’e gelip kayıt yaptırdı. Köydeki ekonomik durumları iyiydi. Çok geniş bir Kaysı bahçesi, sulu tahıl tarım yapılan tarlalarıyla birlikte büyük sebzelikleri vardı. Ayrıca pamuk ekimi yaptıkları otuz-kırk dönümlük düz bir araziye sahiptiler Aras ırmağı kıyısında. Babası ve iki ağabeysi de Murat’ın Ziraat Mühendisi olmasını çok istiyorlardı. Onun içindir ki, büyük çiftlik konağını yöneten Berfo Ana’yı ilk yıl Murat’ın yanına göndermeyi  göze aldılar. Babası Samid Ağa anasıyla birlikte gelerek,  Murat’a Bornova’da bir ev kiraladılar Ağustos’un başlarında. Sonra  oğluna bakması, yemeğini pişirmesi ve çamaşırını yıkaması için Berfo Ana’yı, istemeye istemeye burada bırakıp Iğdır’a, Diyarbakır ve Van’dan gelen mevsimlik işçilerinin-ırgatlarının başına geri dönmüştü.

Iğdır’da geçen olaylardan, olup bitenlerden hiç haberi olmayan Murat, babasını dönüşünden tam altı ay sonra akşama doğru okulundan döndüğünde evde büyük ağabeyi Cemal’i, İskender Dayı ve Fate’yi Berfo Ana ile sohbet ederlerken bulduğunda şaşırıp kalmış. Adeta eli ayağına dolaşmış, dili damağına yapışmış durumda; ne kıpıdayabilmiş ne de tek söz edebilmişti bir süre. Öbürlerinin gelişi İzmir’de bir iş bağlamak için olabilirdi, ama Fate’nin Üniversite’ye Hazırlık kurslarında, dershanede olması gerekiyordu; onun burada ne işi vardı ki? Konuşamıyor ama, zihni hızlı çalışıyor belleğinde kalanları sözsüz olarak dışa vuruyordu sanki. Geçen Ağustos başlarında yazdığı son mektubunda Fate, “Sonbaharda bütünlemeye kaldığım tek dersi verip kurslara başlayarak, önümüzdeki Üniversite Sınavlarını kesin güvenceye almalıyım” diye yazmıştı ya. Sonra da, bir daha ne Fate’nin kendisinden ne yakınlarından onun hakkında haber gelmedi. Enişte dediği ve çok sevdiği, onun da kendisini çok sevdiğini bildiği İskender Dayı ise bir ay önceki mektubunda, “telaşlanmanın gereği yok Murat; kurslarda ders çalışmaktan canı çıkıyor kızcağızın, zaman bulamadığı için sana yazamıyordur” demişti. Oysa şimdi, Kasım’ın ortalarında Fate ile birlikte birdenbire karşısına çıkmışlardı. Bu da neyin nesiydi?  Habersiz gelen, bu hiç beklenmedik konuklardan İskender Dayı ile Cemal ağabeyisi, şaşkınlıktan kendilerine “hoş geldiniz” bile diyemiyen Murat’ın iki koluna girip, bir koltuğa oturtarak, Iğdır’da olup bitenleri bir bir anlattılar. Berfo Ana’yla Fate de birbirlerine sarılmış ağlamaktaydı. Ve de Iğdırlı olduklarını gizlemeyi sıkı sıkı tenbih etmişlerdi…

       Bütün bunları zihninden geçiren Murat bir  katını yeni kiraladığı apartmanın önüne iyiden yaklaşmıştı. Artık nikahlı eşi  olarak evde onu bekleyen Fate’nin adı Sevda’ydı, değiştirmeyi uygun görmüşlerdi. Bu da Murat’ın anasının fikriydi, giderayak Fate’yi Sevda yapmıştı. Ne yapıyordu evde acaba? Bugün erken geleceğini, bir arkadaşına uğrayıp ders notları değiş-tokuş yapacaklarını söylemişti. Söylediği saati epeyce geçirdiği için kendikendine “şimdi merak etmeye başlamıştır” diye söylenerek admlarını hızlandırdı Murat.

***

Ege Üniversitesi Fakülte yapılar yerleşkesinin hemen hemen tümü, İzmir’in merkez ilçesi Bornova’nın Erzene mahallesinde bulunuyordu. Bir iki sokak güneyinden  Ergene Mahallesi başlıyor ve Murat’ın yeni kiraladığı, iki artı bir dedikleri  küçük bir apartman dairesi de buradaydı.

Dairenin oturma odası bayağı geniş durumda. Üzerinde açık kitaplar ve defterler gelişigüzel duran altı kişilik bir  yemek masası, üç kişinin oturabildiği çekyat bir kahverengi koltuk ve aynı renkte tekli iki koltuk ve  köşede orta boy bir televizyon bulunuyor. Ama hâlâ alacakları yeni eşyalar için epeyce yer var. Sokağa bakan orta boy iki pencerenin de perdeleri yarı aralık bırakılmış ve içeriye akşam güneşinin soluk ışıkları sızıyor. İnce ve mütenasip vücudunu saran beyaz göğüs önlüğü ve altındaki kısa kollu siyah bluzuyla aynı renkteki pantolonu ve de Murat’ın aya benzettiği güzel yüzünü çevreleyen saçlarını yarı kapatan kırmızı kısa eşarpıyla lüks lokantaların güzel garson kızlarını andıran  Sevda  mutfakta akşam yemeği hazırlamakta. Kaynanası Berfo Ana mutfağı ona teslim edip ayrılmadan önce, buzdolabı dahil, tüm mutfak eşyalarını alarak yerlerine yerleştirmiş ve onları kullanması yönünde de epeyce eğitmişti.

Devamını buradan oku...