Onar Köyünün Uzak ve Yakın Geçmişine Bakiş ve Roma Lejyonu Xii. Fulminata

İsmail Kaygusuz

(Dr., Emekli öğretim görevlisi, araştırmacı yazar)

Onar Köyü Hakkında

Onar Köyü Doğu Anadolu Bölge’sinin batı kesiminde,Yukarı Fırat havzasında yer alı; Fırat vadisinin batı yakasında Malatya iline 105 km., Arapkir ilçesine ise 15 km.uzaklıktadır. Köyün toprakları güneydoğuda Selamlı Köyü, kuzey ve batıda Aktaş (Kocu) ve Günyüzü (Gebük) Köyleri, kuzeyde Yukarı Yabanlı, kuzeybatıda Kayakesen (Amberge) köyleri ile sınırlanmış çok eski bir yerleşim yeridir. Köy tarihsel süreç içinde idarî bölünüş olarak bir süre Erzincan İli’nin Kemaliye İlçe’sine, bir süre de Elazığ ili’ne bağlı olarak kalmıştır.

Onar Köyü, Malatya–Arapkir karayolunun Arapkir’e 8 km. kala güneydoğuya doğru 5 km. içerde, sağlam bir zemin üzerine kurulmuştur. Köyün güneyini baştanbaşa saran ve asırlık dut ağaçlarının oluşturduğu yemyeşil bahçelerle kapladığı derin vadiden ayıran kayalıkta Roma döneminden kalma kaya mezarları (mağaralar) bulunmaktadır. Kuzey–güney yönünde “Yukarı” ve “Aşağı” olmak üzere iki mahalleye ayrılmıştır. Son yıllarda oluşturulan yapılaşma ise “Karşıbağ” adı ile anılan köyün karşısında gerçekleşmiş. Kışın boşalan, sadece 25-30 ailenin kış mevsimini geçirdiği Onar, Mart ayından Kasım’a kadar dolup taşıyor emekliler, kadınlar ve çocuklarla.   Büyük sosyolojik dönüşüm olan kentleşmenin sonucu, Onarlılar İstanbul’un değişik semtlerinde savrulmuş durumdadır. Köyde sürekli kalan yetmiş-seksen kişiye karşı, iki bin nüfusu aşkın ve yaklaşık beş yüz hanede yaşayan bu insanlar; ne yazık ki artık birbirini tanımayacak duruma gelmiş ve daha kötüsü, büyük ekonomik gelişmeye ve varsıllaşmaya karşın, bir kültürel yozlaşmanın eşiğinde bulunmaktadır.

Yazının devamını
 
dosyasından okuya bilirsiniz.