(Hristiyan Heterodoksizmi ya da Neo-Manikheizm: Paulikien, Bogomil, Kathar Hareketleri ve Öğretileri)*
İSMAİL KAYGUSUZ
Giriş
Hristiyan Heterodoksizmi (Ortodoks karşıtlığı-aykırılığı) ya da Heresy’sinin yani sapkınlığının -ki aslı Yunanca airesis, ews, h olan bu sözcüğün gerçek anlamı “tercih etme, seçme”dir; Ortaçağ kilise yazarları bu anlamı yüklemişlerdir-ikilemci inancından yararlandığı Manikheizm, 3.yüzyılın ortalarında İranlı Mani [1] tarafından kurulmuş bir dindir. Onun, 215-216 yılında Babylonia’da Mardinu köyünde doğduğu sanılmaktadır. Bu din, o zamanlar bilinen bütün dinsel sistemlerin gerçek sentezi-birleşimi olduğu iddiasındadır; gerçekten Zoroastrian Düalizmi (Zerdüşt İkilemciliği), Babylonia folkloru, Budizmin ahlak ilkeleri ve Hristiyanlık ögelerinden bazı küçük ve yüzeysel eklentiler içermektedir. Bu fikirler kaynaşmasında en üstte bulunan, iki sonsuz ilke olarak iyilik ve kötülük kuramıdır ve bütünlüğe renk verir. Kısacası Manikheizm bir ikilemci din biçimidir. O, hem Doğuda hem de Batıda olağanüstü bir hızla yayıldı; Batıda (Afrika, İspanya, Fransa, Kuzey İtalya, Balkanlar) bir dağınıklık içinde aralıklarla varlığını sürdürdü. Fakat esas olarak doğduğu bölge Babylonia, Mezopotamia’da ve Türkistan’da; uzak Doğuda Kuzey Hindistan, batı Çin ve Tibet’te başarı kazandı. İ.S. 1000 yıllarında buralarda çok büyük halk kitlesi Mani öğretilerini kabul etmişti. Mani’nin, kesin olmamakla birlikte 276-277 yıllarında öldüğü düşünülüyor.Read More Mani’nin sağlığında, onun düşünceleriyle birlikte Tanrı ve evreni algılayış biçimini Hristiyanlığa sokarak Neo-Manikheizm biçimlendirilmeye başlanmıştı bile. Hristiyanlık Heresy’si (sapkınlığı) ya da Heterodoksizmi olarak İkilemci öğretiler hızla yükselmeyi sürdürdü.Somasata (Samsat)
Devamını
oku...